Geothermie

Geothermie trekt in Nederland al langere tijd de aandacht als mogelijke duurzame energiebron, maar wordt pas sinds 2007 succesvol gewonnen. Na dit eerste succes heeft deze vorm van energiewinning een grote vlucht genomen en zijn veel nieuwe vergunningen aangevraagd en projecten gestart.

Het voorkomen van geothermie in Nederland

Tot dusverre wordt in Nederland alleen geothermie gewonnen uit goed-doorlatende watervoerende lagen (aquifers) met temperaturen van 40 tot ca. 100 graden Celsius. Hierbij wordt gebruik gemaakt van zg. doubletten waarvan één put het warme water oppompt en een andere put het afgekoelde water weer verderop in dezelfde aquifer injecteert. Deze aquifers komen op verschillende diepten voor en zijn in grote delen van Nederland in kaart gebracht tijdens de opsporing van koolwaterstoffen.

Inmiddels wordt ook onderzocht of winning van geothermie uit diepere voorkomens met veel hogere temperaturen technisch mogelijk en financieel rendabel is. Alhoewel de beoogde hoge temperaturen op grotere diepten voorkomen, is het nog onbekend of het gesteente op deze diepte geschikt is voor winning. Dit komt omdat de beoogde diepte ver beneden het interval van conventionele aardolie en aardgaswinning ligt, en deze gesteentelagen dus nog maar zelden zijn aangeboord. Naar verwachting zal hierbij normaal gesproken de doorlatendheid moeten worden gestimuleerd met technieken zoals fracking.

Het bepalen van potentiele winbaarheid

Net als bij aardolie- en aardgaswinning, wordt bij geothermiewinning eerst een opsporingsboring geplaatst om de geschiktheid van de aquifer te testen (m.n. het debiet en de temperatuur). Na het plaatsen van een succesvolle opsporingsboring kan dan de tweede put worden geplaatst die het doublet compleet maakt. Alvorens de productie kan starten, moet een winningsplan worden opgesteld en goedgekeurd door de minister.

Mogelijke interferenties met andere activiteiten en hergebruik van lege gasvelden

Aardwarmtewinning vindt voor een belangrijk deel plaats in aquifers waarin zich ook conventionele aardolie- en aardgasvelden bevinden. Dat wil zeggen: vaak in lagen die ook voor winning van geothermie en opslag interessant zijn. Al deze toepassingen zijn gebaat bij een goede porositeit en doorlatendheid. Bij aardolie/aardgas voorkomens en opslag is ook de afsluiting van het reservoir van belang. Geothermie zal in de regel niet binnen een gevuld aardolie of aardgasveld worden ontplooid, maar kan wel in de aangrenzende aquifer plaatsvinden indien beide activiteiten elkaar niet negatief beïnvloeden. Voor opslag geldt dat aardgasvelden een geschikte kandidaat vormen nadat productie is beëindigd (CO2 opslag) of zelfs gedurende winning (opslag van aardgas). Tijdens of na aardgas-/aardoliewinning kan formatiewater in het diepere deel van de aquifer worden teruggepompt.

Kaarten, data en informatie